Państwo litewskie w XIII i XIV w. – rys historyczny

Organizacje plemienne bałtowskich krewniaków Prusów – Żmudzinów i Litwinów w połowie XIII w. zostały połączone w organizm państwowy przez Mendoga (umarł w 1263 r.) Za czasów jego panowania Litwa została wprowadzona na arenę międzynarodową co sprowadziło na siebie zainteresowanie ze strony Polski, Rusi i Państwa Krzyżackiego. Państwo Litwinów miało rozwinięte rolnictwo, eksploatowali lasy, prowadzili dalekosiężny handel.

Litwa w  XIII i XIV w – gospodarka

Gospodarka kraju opierała się jednak również na grabieżach na krajach sąsiedzkich, głownie na Rusi, lecz występowały też przypadki grabieży na terenach Polski. Wielka własność ziemska zaczęła się tworzyć na większą skale w XIV w. i jej przedstawiciele byli przede wszystkim zainteresowani nowym pozyskiwaniem terenów eksploatacyjnych. Jednocześnie młodemu państwu zagrażał Zakon Krzyżacki. Mendog starając się zneutralizować zagrożenie ze strony zakonu przyjął w 1253 r. chrzest, uzyskał kontrole królewska przy pomocy papiestwa ale nie udało mu się zażegnać konfliktów na zachodniej granicy.

Litwa a Krzyżacy

Dla Krzyżaków szczególnie w dobie narastającego kryzysu rycerstwa w Europie, wyprawy krzyżowe przeciwko schizmatykom i poganom stanowiły konieczną racja bytu. Dla Litwinów zaś ich rosnącą świadomość narodowa wiązała się z poczucie własnej odrębności i niezależności, wyrażanej często obyczajami pogańskimi do, których szybko powrócili. Po śmierci Mendoga w kraju nastąpił okres walk wewnętrznych. Możliwość ekspansji na wschód i konieczność obrony ziem na zachodzie przyczyniły się jednak do krystalizacji sytuacji i wzmocnienia jednolitej władzy wielkoksiążęcej.

Giedymin – dowódca nowego państwa litewskiego

Na lidera państwa wyrósł Giedymin (1316-1341), który rozpoczął proces podboju i konsolidacji rozległych sąsiedzkich obszarów. W 1345 r. rządy objął jego syn Olgierd, który panował do 1377 r. Rozciągnął on władze litewską na dalsze obsarzy dawnej Rusi Kijowskiej. (dzisiejsza Białoruś), znaczną część Ukrainy. W latach sześćdziesiątych XIV w. Krzyżacy wzmogli swą aktywność.

Jednocześnie Litwa zaczęła mieć trudności na wschodzie. Ziemie ruskie reprezentowały inna, starszą i bogata kulturę oraz dobrze rozwiniętą wiarę prawosławną. W połowie XIV stulecia zaczął wyrastać też groźny rywal Wilna w tamtym regionie czyli Państwo Moskiewskie, rodzimy ośrodek odbudowy państwości. Jej autorytet wzrósł znacznie po zwycięstwie Dymitra Dońskiego nad Tatarami na Kulikowym Polu w 1380 r.

Więcej rzetelnych artykułów o historii polski i świata znajdziesz w serwisie ehistoria.pl.